sterftecijfers ziekenhuizen gepubliceerd - bijdrage aan kwaliteit in de zorg?

Vandaag in he nieuws: voor het eerst zijn er sterftecijfers gepubliceerd van nederlandse ziekenhuizen pdf.
Het is natuurlijk een prettig idee: moet je het ziekenhuis in, dan is het fijn om te weten of het goed scoort op de kans om levend weer buiten te komen. Die gedachte is niet bepaald nieuw.

Zo worden in Amerika (waar anders?) zulke statistieken al sinds mensenheugnis gepubliceerd. Zodoende hoeft een heel aantal beginnersfouten met zulke cijfers hier niet gemaakt te worden. Een voorbeeld: Als je zo maar het 'ongewogen' sterftecijfer publiceert, dan lijkt een ziekenhuis waar veel moeilijke operaties, met bijbehorende risico's, worden uitgevoerd, een stuk gevaarlijker dan een ziekenhuis waar je vooral voor kijkoperaties terecht kunt. Vandaar dat de getallen die nu gepubliceerd zijn een stuk ingewikkelder uitgerekend worden. Het 'gestandaardiseerd sterftecijfer', overzichtelijk afgekort tot HSMR. Daar is van alles in gewogen en verrekend.
Toch is zelfs in dit kleine document, dat alleen de uitkomsten van die berekeningen weergeeft, nog te proeven dat ook deze cijfers niet veel zeggen. Maar erger dan dat: er is ruimte voor een ziekenhuis om het beleid zo aan te passen dat het cijfer daalt, terwijl de zorg slechter wordt. Zo staat er bij het 'slechtst' presterende IJsselland ziekenhuis te lezen 'Een andere oorzaak ligt op het gebied van opname- en ontslagbeleid vooral t.a.v. oncologische patiënten'. In Jip- en Janneke-taal is dat: Als duidelijk is dat een patiënt zal sterven, kan je hem tot zijn dood verplegen. Dan sterft hij in het ziekenhuis. Je kan de zorg voor de patiënt ook thuis of in een hospice laten gebeuren. Dan sterft hij daar. Voor beide opties is iets te zeggen, en zo'n afweging wordt in alle ziekenhuizen vaak gemaakt, in het belang van de patiënt en zijn omgeving. Maar nu komt er een nieuw belang: dat van het ziekenhuis. Als het 'gestandaardiseerd sterftecijfer' een maat wordt voor de kwaliteit van een ziekenhuis, hebben artsen en ziekenhuizen er belang bij om patiënten met een hoog sterfterisico te ontslaan. Er zijn - opnieuw in Amerika - gevallen bekend, waarin de kromme redenering werd: 'Die patiënt maakt het niet best. Laten we hem gauw ontslaan uit ons ziekenhuis, anders sterft hij hier nog!'
Het is niet voor niets, dat NVZ en NFU (die NB de cijfers moet publiceren) in de media waarschuwen dat we ons niet te veel van deze cijfers moeten aantrekken. Lastig, want ze worden wel gepubliceerd om de 'mondige consument' te helpen bij het 'winkelen' in de 'vrije zorgmarkt'.