Een preek bij Genesis 3:6 "De vrouw keek naar de boom. Zijn vruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat de boom haar wijsheid zou schenken. Ze plukte een paar vruchten en at ervan. Ze gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, en ook hij at ervan."
Verlangens heb je in soorten en maten: gemeenschap, macht, seksualiteit, andere basisbehoeften in het leven. Wie overgeleverd wordt aan zijn verlangens, weet eigenlijk van te voren dat het mis gaat lopen.
Waar ongeremd leven vanuit verlangens toe kan leiden weten we allemaal: lustmoorden, oorlog, onderdrukking, maar bijvoorbeeld ook het uitbuiten van de derde wereld door het rijke westen. Een vrije¬markt¬economie van verlangens leidt niet tot een optimale verdeling van vervulling en bevrediging, maar tot het uitbuiten van kwetsbaren door sterken.
Waar gaat het eigenlijk mis? Bij het begrijpen en hanteren van onze eigen verlangens. Een voorbeeld. Wij, grote mensen, leren een kind niet aan om helder te zijn over de verlangens. Zo stond mijn zoontje (4 jaar) eens in mijn studeerkamer bij mijn dropjes. Echte Mildzoute Hindeloper Ruitjesdrop, op dit moment. En hij vroeg: Papa, zijn die dropjes van jou? Ja, zoon, dat zijn inderdaad mijn dropjes. En, hoewel mijn antwoord toch duidelijk en direct was, kreeg ik niet het gevoel dat hij met dat antwoord helemaal tevreden was. Misschien was zijn vraag net iets minder direct dan mijn antwoord? Zo ja, dan heeft mijn antwoord vrucht gedragen: de laatste tijd komt hij geregeld vragen of hij een dropje uitdelen. Blijkbaar gaan we vaak indirect met onze verlangens om. Waarom zou dat zijn?
In je gevoelens ben je kwetsbaar. Doe het maar eens wel direct, en je leert vlot genoeg waarom we ook alweer terughoudend waren. Stap een café in, en vraag nog vanaf de deur de aandacht. 'Hallo allemaal, ik ben eenzaam en daarom kom ik hier. Ik hoop minimaal op een gezellige avond, maar eigenlijk zoek ik vooral iemand om mijn hele leven mee te delen. Om zo vertrouwd en intiem mee te zijn, dat ik niet meer naar het café hoef om gezelschap te vinden.' Het zou goed kunnen gaan, natuurlijk. Maar er is minstens een boel moed voor nodig. Bovendien is er nog iets voor nodig, waar slechts een enkeling over beschikt: inzicht in wat de diepste eigen verlangens zijn. En ik ben ervan overtuigd dat het vooral daaraan schort.
Ik daag u uit: breng eens onder woorden wat uw verlangens zijn. Ga er voor zitten, schrijf ze uit.
Wat is de bron van ons onvermogen om met verlangens om te gaan? Voor een antwoord op die vraag kunnen we terecht bij onze tekst, Gen 3:6 Voordat de vrouw de slang ontmoette, had ze helemaal geen last van de aantrekkingskracht van deze ene boom. Nu wel. En je ziet het proces zich als het ware door haar ogen heen voltrekken.
- ze zag dat de boom goed was
- dat hij een lust voor het oog was
- dat de boom begeerlijk was om daardoor kennis van goed en kwaad te krijgen
- zij nam en at
- ze gaf, en hij at.
Dat is heel in het kort de 'snelweg naar het verderf'. Het sjabloon voor elke verslaving. Mooi vinden, aantrekkingskracht ervaren, verlangen, vergrijpen, doorgeven. Daar zou veel over te zeggen zijn. Zoals over dat laatste, het doorgeven. Door een ander ook te laten proeven, voel je jezelf (eventjes) minder schuldig. 'Zie je wel, ik ben de enige niet.' Maar het is juist die besmettelijkheid die de schade zo groot maakt. Het lijkt wel, of het een onvermijdelijk uit het ander voortkomt. Maar tegelijk is het begin goed, en het eind verschrikkelijk. Waar gaat het dan mis? Waar Eva haar eigen verlangens verkeerd gaat begrijpen. Die boom wás goed. Daar zit het probleem niet. En dat hij een lust voor het oog was, spreekt voor zich. Hij stond immers in het paradijs? Ziet u de overeenkomst met porno-verslaving? Sommige psychologen willen dan ook geen probleem zien, en zeggen: het is goed om naar mooie mensen te kijken. Dat helpt je om geschikte kandidaten voor de voortplanting te vinden. En je leert het schoon waarderen. Héél nuttig voor het voortbestaan van de soort. Minstens zo duidelijk is het kwaad aan te wijzen, als je aan de andere kant van het rijtje begint. Natuurlijk had ze Adam niet in haar schuld mogen laten delen. En zelf van de vrucht eten, dat was haar met zoveel woorden door God verboden.
Maar wat gebeurde er daar tussenin? Blijkbaar zijn daar opeens 1) het verlangen naar kennis van goed en kwaad, 2) verlangen naar de verboden vrucht, 3) de verwachting dat beide vervuld worden door te eten, en daaruit voortkomend 4) de bereidheid om daarvoor Gods verbod te overtreden.
Over een verlangen naar kennis van goed en kwaad lazen we eerder niets. En over een verlangen naar die ene vrucht ook niet. Daar waren Adam en Eva nooit eerder door geplaagd. Als ze Adam van de vrucht geeft, komt ze daar ook niet op terug. Ze gaf, hij at. Maar over deze vreemde verlangens begon ze niet. Omdat ze ondertussen weet waar dat toe leidt, en omdat ze niet zo zeker is of Adam ze ook opeens heeft. Deze verlangens waren niet van de Heer, maar van de slang.
Hoe is dat eigenlijk gebeurd? Satan heeft haar gevoelens en verlangens verward. Het verlangen naar voedsel. Naar schoonheid. Naar het leren kennen van de schepping. Naar het heersen over de schepping. Het verlangen God te kennen en te begrijpen. Er zit van alles wat in, en met het ingefluisterde mespuntje wantrouwen (God wil jullie eronder houden) is het precies voldoende om de leugen in haar hart te leggen.
Geen wonder dat we er bang voor zijn geworden om onze verlangens te hanteren. Het is vooral de verwachting dat beide verlangens vervuld zullen worden, waar het misgaat. Mis, omdat je 2 verlangens niet tot 1 verwachting kunt optellen. Als je een beetje afstand neemt, weet je dat het verlangen naar kennis van goed en kwaad en het verlangen naar een verboden vrucht niet samengaan. Dat het verlangen naar geborgenheid, bemind worden, niet samengaat met het verlangen naar vieze plaatjes. Aan dat patroon van scheef optellen is door de eeuwen heen niets veranderd. Het verlangen een stap te zetten in je loopbaan. Plus het verlangen om een bepaald diploma te hebben. En dan is het idee om dat diploma toch maar vast op je CV te zetten een stuk kleiner. En Gods wil wordt opeens minder hoorbaar.
Jezus Christus verzoent de zonde. Maar hoe pakt Hij onze onvruchtbare omgang met onze verlangens aan? 1) Door ons weer op Gods verlangen – en wet – te wijzen: Mens te zijn uit één stuk. Heb de Heer lief met heel je hart. En de naaste als jezelf. Als je je met je hele hart op Hem richt, is er geen ruimte over voor verwarring, en zijn de influisteringen van de slang eenvoudig te herkennen. 2) Door ons voor te leven hoe het leven er dan uit kan zien. Vol met liefde voor God, zodat Hij herkenbaar thuis was bij de Vader (zie vorige week). Vol met liefde voor de mensen, zodat Hij hun diepste nood zag (met ontferming bewogen, als schapen zonder herder). 3) Door de slang – draak – in zijn eigen hol te verslaan: stille zaterdag. 4) Door ons uit te nodigen te delen. Zijn verlangen in ons hart. Zijn liefde voor God en mensen als onze motivatie. De moed om de slang ook in ons leven te verslaan.
Verlangens heb je in soorten en maten: gemeenschap, macht, seksualiteit, andere basisbehoeften in het leven. Wie overgeleverd wordt aan zijn verlangens, weet eigenlijk van te voren dat het mis gaat lopen.
Waar ongeremd leven vanuit verlangens toe kan leiden weten we allemaal: lustmoorden, oorlog, onderdrukking, maar bijvoorbeeld ook het uitbuiten van de derde wereld door het rijke westen. Een vrije¬markt¬economie van verlangens leidt niet tot een optimale verdeling van vervulling en bevrediging, maar tot het uitbuiten van kwetsbaren door sterken.
Waar gaat het eigenlijk mis? Bij het begrijpen en hanteren van onze eigen verlangens. Een voorbeeld. Wij, grote mensen, leren een kind niet aan om helder te zijn over de verlangens. Zo stond mijn zoontje (4 jaar) eens in mijn studeerkamer bij mijn dropjes. Echte Mildzoute Hindeloper Ruitjesdrop, op dit moment. En hij vroeg: Papa, zijn die dropjes van jou? Ja, zoon, dat zijn inderdaad mijn dropjes. En, hoewel mijn antwoord toch duidelijk en direct was, kreeg ik niet het gevoel dat hij met dat antwoord helemaal tevreden was. Misschien was zijn vraag net iets minder direct dan mijn antwoord? Zo ja, dan heeft mijn antwoord vrucht gedragen: de laatste tijd komt hij geregeld vragen of hij een dropje uitdelen. Blijkbaar gaan we vaak indirect met onze verlangens om. Waarom zou dat zijn?
In je gevoelens ben je kwetsbaar. Doe het maar eens wel direct, en je leert vlot genoeg waarom we ook alweer terughoudend waren. Stap een café in, en vraag nog vanaf de deur de aandacht. 'Hallo allemaal, ik ben eenzaam en daarom kom ik hier. Ik hoop minimaal op een gezellige avond, maar eigenlijk zoek ik vooral iemand om mijn hele leven mee te delen. Om zo vertrouwd en intiem mee te zijn, dat ik niet meer naar het café hoef om gezelschap te vinden.' Het zou goed kunnen gaan, natuurlijk. Maar er is minstens een boel moed voor nodig. Bovendien is er nog iets voor nodig, waar slechts een enkeling over beschikt: inzicht in wat de diepste eigen verlangens zijn. En ik ben ervan overtuigd dat het vooral daaraan schort.
Ik daag u uit: breng eens onder woorden wat uw verlangens zijn. Ga er voor zitten, schrijf ze uit.
Wat is de bron van ons onvermogen om met verlangens om te gaan? Voor een antwoord op die vraag kunnen we terecht bij onze tekst, Gen 3:6 Voordat de vrouw de slang ontmoette, had ze helemaal geen last van de aantrekkingskracht van deze ene boom. Nu wel. En je ziet het proces zich als het ware door haar ogen heen voltrekken.
- ze zag dat de boom goed was
- dat hij een lust voor het oog was
- dat de boom begeerlijk was om daardoor kennis van goed en kwaad te krijgen
- zij nam en at
- ze gaf, en hij at.
Dat is heel in het kort de 'snelweg naar het verderf'. Het sjabloon voor elke verslaving. Mooi vinden, aantrekkingskracht ervaren, verlangen, vergrijpen, doorgeven. Daar zou veel over te zeggen zijn. Zoals over dat laatste, het doorgeven. Door een ander ook te laten proeven, voel je jezelf (eventjes) minder schuldig. 'Zie je wel, ik ben de enige niet.' Maar het is juist die besmettelijkheid die de schade zo groot maakt. Het lijkt wel, of het een onvermijdelijk uit het ander voortkomt. Maar tegelijk is het begin goed, en het eind verschrikkelijk. Waar gaat het dan mis? Waar Eva haar eigen verlangens verkeerd gaat begrijpen. Die boom wás goed. Daar zit het probleem niet. En dat hij een lust voor het oog was, spreekt voor zich. Hij stond immers in het paradijs? Ziet u de overeenkomst met porno-verslaving? Sommige psychologen willen dan ook geen probleem zien, en zeggen: het is goed om naar mooie mensen te kijken. Dat helpt je om geschikte kandidaten voor de voortplanting te vinden. En je leert het schoon waarderen. Héél nuttig voor het voortbestaan van de soort. Minstens zo duidelijk is het kwaad aan te wijzen, als je aan de andere kant van het rijtje begint. Natuurlijk had ze Adam niet in haar schuld mogen laten delen. En zelf van de vrucht eten, dat was haar met zoveel woorden door God verboden.
Maar wat gebeurde er daar tussenin? Blijkbaar zijn daar opeens 1) het verlangen naar kennis van goed en kwaad, 2) verlangen naar de verboden vrucht, 3) de verwachting dat beide vervuld worden door te eten, en daaruit voortkomend 4) de bereidheid om daarvoor Gods verbod te overtreden.
Over een verlangen naar kennis van goed en kwaad lazen we eerder niets. En over een verlangen naar die ene vrucht ook niet. Daar waren Adam en Eva nooit eerder door geplaagd. Als ze Adam van de vrucht geeft, komt ze daar ook niet op terug. Ze gaf, hij at. Maar over deze vreemde verlangens begon ze niet. Omdat ze ondertussen weet waar dat toe leidt, en omdat ze niet zo zeker is of Adam ze ook opeens heeft. Deze verlangens waren niet van de Heer, maar van de slang.
Hoe is dat eigenlijk gebeurd? Satan heeft haar gevoelens en verlangens verward. Het verlangen naar voedsel. Naar schoonheid. Naar het leren kennen van de schepping. Naar het heersen over de schepping. Het verlangen God te kennen en te begrijpen. Er zit van alles wat in, en met het ingefluisterde mespuntje wantrouwen (God wil jullie eronder houden) is het precies voldoende om de leugen in haar hart te leggen.
Geen wonder dat we er bang voor zijn geworden om onze verlangens te hanteren. Het is vooral de verwachting dat beide verlangens vervuld zullen worden, waar het misgaat. Mis, omdat je 2 verlangens niet tot 1 verwachting kunt optellen. Als je een beetje afstand neemt, weet je dat het verlangen naar kennis van goed en kwaad en het verlangen naar een verboden vrucht niet samengaan. Dat het verlangen naar geborgenheid, bemind worden, niet samengaat met het verlangen naar vieze plaatjes. Aan dat patroon van scheef optellen is door de eeuwen heen niets veranderd. Het verlangen een stap te zetten in je loopbaan. Plus het verlangen om een bepaald diploma te hebben. En dan is het idee om dat diploma toch maar vast op je CV te zetten een stuk kleiner. En Gods wil wordt opeens minder hoorbaar.
Jezus Christus verzoent de zonde. Maar hoe pakt Hij onze onvruchtbare omgang met onze verlangens aan? 1) Door ons weer op Gods verlangen – en wet – te wijzen: Mens te zijn uit één stuk. Heb de Heer lief met heel je hart. En de naaste als jezelf. Als je je met je hele hart op Hem richt, is er geen ruimte over voor verwarring, en zijn de influisteringen van de slang eenvoudig te herkennen. 2) Door ons voor te leven hoe het leven er dan uit kan zien. Vol met liefde voor God, zodat Hij herkenbaar thuis was bij de Vader (zie vorige week). Vol met liefde voor de mensen, zodat Hij hun diepste nood zag (met ontferming bewogen, als schapen zonder herder). 3) Door de slang – draak – in zijn eigen hol te verslaan: stille zaterdag. 4) Door ons uit te nodigen te delen. Zijn verlangen in ons hart. Zijn liefde voor God en mensen als onze motivatie. De moed om de slang ook in ons leven te verslaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten