Breaking news op het christelijk erf: Het laatste avondmaal zou niet op witte donderdag, maar op woensdag zijn geweest! Prof C. Humphreys wijst op verschillende kalenders die in gebruik waren.
English summary: Prof Humphreys suggests last supper was on april 1, 33 AD. Crucifiction and Easter on friday and sunday - just as we were used to think.
I heard a different suggestion: John speaks about a 'large sabbath' (John 19:31). That is the usual name for the occasion that a sabbath is preceeded by another day of rest. Like full moon. If this is the case, friday would be the first sabbath, saturday the second. Resulting in last supper on wednesday, crucifiction on thursday, resurrection on sunday.
Johannes ziet het een beetje anders dan de andere drie evangelisten. Hij komt zo uit op viering van het pesachmaal op woensdag 1 april 33. De kruisiging zou gevolgd zijn op vrijdag 3 april 33. Als een persbericht met die gegevens kort voor 1 april was verstuurd, dan zou er waarschijnlijk heel anders op gereageerd zijn. Helemaal narekenen kunnen we Humphreys nog niet, want zijn boek verschijnt pas deze zomer. Maar voorlopig lijkt het me uitdagend om uit te leggen dat de andere drie evangelisten de oude datumrekening nog zouden hebben gebruikt - die al eeuwen eerder moet zijn opgevolgd. Misschien kan Humphreys zich beter voorstellen dat het doorwerken van zoiets even duurt, omdat hij een slordige dertig jaar aan dit onderzoek zegt te hebben gewerkt.
Hoe dan ook, een paar jaar geleden leerde ik op een kennismakingsbezoek, van een zuster met wortels bij de Zevendedags Adventisten, een ander argument voor pesach op woensdag, en ook daarin is de tekst uit Johannes 19:31 centraal. Alleen zou volgens deze rekening de kruisiging op donderdag hebben plaatsgehad.
In Johannes 19:31 lezen we “want de dag van die sabbat was groot” (NBG). Wat is daarmee bedoeld? Meestal wordt erin gelezen dat deze sabbat belangrijker was dan andere, omdat het de centrale dag van het feest was. Een soort dubbel-heilige sabbat dus. Maar een “grote sabbat” is geen onbekend verschijnsel in de joodse kalender, als een andere feestdag valt op de dag voor de sabbat: de sabbat heeft een wekelijks patroon, maar bijvoorbeeld de viering van volle maan niet. Zoals bij ons de kerstdatum tot een lang weekeind kan leiden, was dat in het Israël van Jezus' dagen ook het geval. Ditmaal met pesach.
Zo bezien betekent Johannes 19:31 dat goede vrijdag op volle maan viel, en dus ook als een rustdag of sabbat gevierd werd (vergelijk Amos 8:5 of Colossenzen 2:16). Voor deze lezing pleit ook de hele formulering van Johannes 19:31. Het heeft alleen betekenis om te vermelden dat het voorbereiding was, en de speciale vermelding over de grote sabbat te geven, als dat niet vanzelf sprak. Als het een vrijdagavond betrof, sprak het vanzelf dat het voorbereiding was. Dat was elke vrijdagavond. Dan zet een Jood alles klaar wat nodig is om op de sabbat niet te hoeven werken. Maar als de vrijdag zelf ook een rustdag is, dan kan je die dag niet gebruiken voor de voorbereiding – en doe je dat dus op donderdag.
Een laatste argument voor deze lezing, is de tijd die Jezus in het graf heeft gelegen. Bij de klassieke lezing is het toch wel moeilijk om de tijd tussen sterven en opstanding drie dagen te noemen. Als Jezus' sterven kort voor de zonsondergang van vrijdag is, en zijn opstanding op de zonsopgang van de zondag, dan is Hij ongeveer 36 uren in het rijk van de dood.
In de voorgestelde lezing is dat een volle dag langer. Kijken we opnieuw naar de in het jodendom gebruikelijke manier om een meerdaagse periode te omschrijven, dan zien we het volgende: Waar wij een week omschrijven als zeven dagen, telt het Oude Testament van sabbat tot sabbat, en komt zo op acht dagen. Vandaar dat wel twintig maal gesproken wordt van 'op de achtste dag'. Daar is niet anders mee bedoeld dan 'na een volle week'. Zo gaat het bij het sabbatsjaar in Leviticus 25:22 ook over het achtste jaar. En zo duren de zeven weken van pasen naar pinksteren (pesach naar oogstfeest) 50 dagen. Pinksteren betekent dan ook vijftigste dag. Zo rust Jezus na zijn sterven op donderdag nog twee volle dagen in de dood – en hoeft de dag van zijn glorieuze opstanding niet tot de drie dagen in de dood gerekend te worden.
Zo is de viering van het laatste avondmaal op woensdag, zijn proces, kruisiging en sterven op donderdag. Uiteraard verandert er niets aan de paasmorgen en de opstanding. Die vond plaats bij het aanbreken van de eerste dag van de nieuwe week: zondagmorgen bij zonsopgang. Het nieuwe leven van de tweede Adam – het glorieuze begin van Gods nieuwe schepping.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten